Batman’ın Kozluk ilçesi Kaletepe köyü sınırları içinde kalan Batman çayı kıyısındaki Hallan Çemi, neolotik döneme ait olup 10.000 yıllık bir geçmişi vardır. İnsanlığın yerleşik hayata geçiş yaptığı yerlerin başında gelir.
Hallan Çemi, Akeramik (Çanak Çömleksiz) Neolitik Dönemin oldukça başına, insanların ilk defa köylerde yerleşmeye başladığı zamana tarihlenir. Burada karşılaşılan, yerleşik küçük köy topluluklarının kalıntılarıdır. Radyo karbon analizleri sonucu elde edilen tarihlemeler, buranın MÖ 11. binyılın sonlarında yerleşim gördüğünü gösterir. Bu tarihleme, buranın, Türkiye’nin güneydoğusunda bugüne kadar ortaya çıkarılan en eski köy yerleşimi olmasını sağlar. Hallan Çemi ve burayla kültürel açıdan ilişkili ancak daha genç yerleşimler olan Demirköy ve Körtik, zamanla Batman Nehri boyunca oluşan tek bir topluluğun periyodik olarak yeniden yerleşimini ortaya çıkarır.
Hallan Çemi‘deki Kazı çalışmalarında evler ve fırınlar bulunmuştur. Yapılar çember şekildedir. Çember yapılar, inşaa edilmesi dikdörtgen yapılardan daha kolaydır.
1991-1995 yılları arasında bu höyükte yapılan Arkeolojik kazılar sonunda, Neolitik çağa geçiş evresinde ya da Neolitik çağın hiç bilinmeyen erken evreleri konusunda yeni bilgiler sağlamıştır. Burada yapılan arkeolojik kazılardan elde edilen buluntular, insanların ilk defa tarımla uğraştığı ve yabani tohum ekerek mercimek ve bezelye elde ettikleri anlaşılmıştır. Fakat bu yerleşimde yaşayan insanlar avcılık ve toplayıcılığa devam etmiştir. Hallan Çemiayrıca Domuzun ilk defa evcilleştirildiği yerleşim olduğu kabul edilir.